Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên, cũng là bậc học rất quan trọng và ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển tư duy sau này của trẻ nhỏ. Cùng với sự phát triển của kinh tế, tại Việt Nam, phương pháp giáo dục mầm non đang được đổi mới và cập nhật theo xu hướng tiến tiến trên thế giới.
Hầu hết các trường mầm non tư thục tại Việt Nam hiện nay đã từng bước áp dụng những phương pháp giáo dục mới, đề cao sự phát triển tư duy cá nhân cho trẻ nhỏ. Sự đầu tư cho cơ sở vật chất của các trường mầm non ngày một nâng cao, tuy nhiên thiết kế nội thất trong trường mầm non hầu hết chưa được chú trọng tương ứng và chưa bắt kịp với đổi mới giáo dục mầm non. Vì vậy cần có nghiên cứu tìm tòi phương pháp tiếp cận và đổi mới trong thiết kế nội thất trường mầm non để đáp ứng việc nâng cao chất lượng dạy và học.
Trước hết, chúng ta cần phân biệt phương pháp giáo dục mầm non truyền thống và hiện đại (xem bảng 1). Phương pháp giáo dục truyền thống là phương pháp giáo dục đã có ở Việt Nam từ trước đến nay và thường được áp dụng vào trong các trường mầm non công lập. Phương pháp giáo dục hiện đại là các phương pháp giáo dục hiện đại ở Việt Nam trong thời gian gần đây đang được tiếp cận theo xu hướng của các phương pháp giáo dục trên thế giới, điển hình như 4 phương pháp tiếp cận giáo dục mầm non nổi bật được áp dụng phổ biến: Montessori, Glenn Doman, STEAM, Reggio Emilia.
Bảng 1: Sự khác nhau giữa phương pháp giáo dục truyền thống và phương pháp giáo dục hiện đại
| Phương pháp giáo dục truyền thống Trong mỗi bài học chỉ phát triển được một số yêu cầu nhất định Hướng dẫn giảng dạy cả nhóm Lớp học cùng độ tuổi Giáo viên tự đặt tốc độ giảng dạy do nhà trường đề ra Hầu hết việc giảng dạy do giáo viên thực hiện Giáo viên có vai trò đặc biệt trong lớp học Trẻ là người tham gia thụ động trong lớp học Giáo viên thực hiện kỉ luật với những trẻ vi phạm kỉ luật hoặc một số hình thức nhẹ với những trẻ không hoàn thành bài | Phương pháp giáo dục hiện đại Tập trung hướng tới sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ Hướng dẫn dạy cho từng trẻ nhỏ Lớp học gồm có nhiều độ tuổi khác nhau Giáo viên và trẻ tự do trao đổi. Trẻ được tự do làm việc theo khả năng của mình Trẻ được khuyến khích tự học, phát triển tư duy Giáo viên có vai trò không quá nổi bật trong lớp, có vai trò hỗ trợ trẻ trong việc phát triển toàn diện về các mặt Trẻ được tham gia tích cực các hoạt động trong học tập và khuyến khích sự sáng tạo, tìm tòi, tò mò của trẻ Môi trường và phương pháp khuyến khích trẻ tự kỉ luật |
Tổ chức không gian nội thất trong trường mầm non phải đảm bảo được yêu cầu về công năng và dây chuyền làm việc hiệu quả. Công trình được áp dụng các giải pháp nội thất mới nhưng vẫn phải đảm bảo được công nặng dạy và học vốn có. Đồng thời, công trình cũng phải tiếp cận được các phương pháp giáo dục mới nhằm đẩy mạnh việc tư duy và học tập của trẻ nhỏ. Đảm bảo được yêu cầu học và làm việc tiện nghi cho người sử dụng. Chất lượng môi trường trong công trình cần đảm bảo an toàn và sử dụng hiệu quả. Từ các yêu cầu này, chúng ta có thể đưa ra những giải pháp sau:
Giải pháp về thiết kế nội thất
Áp dụng yếu tố mở và linh hoạt vào trong trường học cũng là điều không thể thiếu trong việc tổ chức không gian nội thất theo phương pháp giáo dục mới. Trẻ không chỉ ngồi học mà còn học tại lớp, hoặc có thể có sự giao lưu giữa các lớp khác nhau, trẻ có thể chơi ngoài trời, ăn ngoài trời,…Vì vậy, để làm được điều này cần xóa bỏ ranh giới phân chia giữa các lớp học, giữa không gian trong và ngoài bằng cách bố trí không gian mở với không gian linh hoạt. Có thể sử dụng các vách ngăn di động hoặc bố trí đồ đạc nội thất giữa các không gian với nhau. Điều này cũng phù hợp đối với các trường tư thục có diện tích nhỏ.
- Sử dụng vách ngăn di động
- Sử dụng đồ đạc linh hoạt
Sử dụng đồ nội thất như một vách ngăn giả lập để phân chia không gian là một phương pháp còn khá mới. Tuy nhiên lại rất hữu dụng, nhất là trong không gian cần nhiều sự linh hoạt như trường mầm non có diện tích nhỏ. Đồng thời bàn ghế modun ngày nay cũng có rất nhiều kiểu dáng, màu sắc khác nhau, cách lắp ghép khác nhau. Điều này càng mang đến thêm cho trẻ nhỏ sự thích thú.
Giải pháp về màu sắc và trang trí
Quy luật màu sắc 60 – 30 – 10
Trong một bố cục không gian nội thất, nên có 60% có màu thuộc màu sắc chủ đạo. Khoảng 30% không gian còn lại (kể cả đồ nội thất) được sơn màu cấp 2. Khoảng 10% không gian và đồ nội thất được trang hoàng bằng loại màu sống động mang tính nhấn mạnh (có thể là màu nóng – xem thêm tính chất màu sắc).
Màu sắc và trang trí trong các không gian cần có sự phối hợp một cách hài hòa, đặc biệt không gian học và chơi của trẻ cần được chú trọng vì ảnh hưởng tới sự thích nghi, tiếp cận, tạo sự hứng thú cho trẻ khi học và chơi. Màu sắc có thể phối theo nhiều cách, trong đó có các cách cơ bản sau: Kết hợp màu bổ sung, kết hợp màu bộ 3, kết hợp màu hình chữ nhật, kết hợp màu tương đồng…
Thiết kế nội thất trong trường mầm non ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển và tư duy của trẻ. Đây là một vấn đề quan trọng sẽ còn được tiếp tục xây dựng trong thời kì hiện nay và tồn tại trong nhiều năm tới.
Đề tài nghiên cứu nhằm đóng góp một số cơ sở khoa học và đề ra các giải pháp thiết kế như giải pháp về công năng, giải pháp về nội thất.
Theo: Trần Phương Thảo, Nguyễn Thanh Hiền, Thiều Minh Tuấn
XEM THÊM:
