Andrée Putman được xem là một nhà thiết kế nội thất vĩ đại của Pháp, bà nổi tiếng với phong cách thanh lịch, nhẹ nhàng, tinh tế và không bao giờ bị lỗi thời. Nhiều kiểu dáng trang trí cho khách sạn như Morgans, The Putman,… đều mang đậm dấu ấn của bà.
Tiểu sử
Andrée Putman sinh ra trong một gia đình giàu có ngành ngân hàng ở Lyon. Andrée lớn lên ở Paris. Từ nhỏ, bà dành trọn những mùa hè của mình tại tu viện Fontenay, một công trình kiến trúc đặc sắc mang phong cách Cistercian, nơi đây từng là xưởng làm việc của anh em nhà Montgolfier. Chính nơi đây đã có ảnh hưởng mạnh mẽ lên tư tưởng nghệ thuật đầu tiên của bà về hình khối kiến trúc, tầm nhìn và cách phối cảnh, “hiệu ứng của đá và ánh sáng, sự phong phú và đa dạng của những thứ không màu…” Tất cả những yếu tố này đều được phản ánh qua những thành tựu mang phong cách của bà trong tương lai.
Vào năm 15 tuổi, Andrée Putman quyết định dọn sạch căn phòng ngủ của mình và trang trí lại với một chiếc giường sắt vững chãi, một chiếc ghế và các tấm poster của Miró treo trên tường trắng. Khát khao tự lập sớm được bộc lộ dẫn đến cuộc đối đầu với gia đình bà.
Tuy nhiên, sự giáo dục về nghệ thuật đầu tiên mà Andrée nhận được lại thông qua âm nhạc. Mẹ của bà, Louise Saint-René Taillandier đã đưa bà và em gái đến những buổi hoà nhạc từ khi họ còn rất nhỏ và khuyến khích họ học dương cầm. Nhưng bà lại nói với mẹ mình rằng đôi tay bà không dành để chơi đàn và vì thế bà chẳng thể nào trờ thành một nghệ sĩ dương cầm bậc thầy. Do đó, bà theo học ngành soạn nhạc tại Nhạc viện quốc gia Paris. Năm 19 tuổi, bà nhận được giải thưởng đầu tiên về hoà âm tại Nhạc viện, được trao từ chính tay Francis Poulenc, ông đã nói với bà rằng bà cần ít nhất mười năm làm việc không ngừng nghỉ để có thể chắp cánh cho sự nghiệp trở thành nhà soạn nhạc của mình. Andrée Putman sau đó hình dung bản thân mình sống như những nữ tu Carmelite ở tu viện Fontenay và chính câu nói đó của Poulenc đã cắt ngắn sự nghiệp âm nhạc của bà tại đây. Sau đó, Andrée quyết định thoả mãn trí tò mò của mình theo một cách khác.
“Một người có thể làm gì khi không đi học và một nhạc sĩ có thể làm gì khi ngừng chơi nhạc?”
“Chẳng là gì ngoài một kẻ đưa tin”. Đó là câu trả lời mà mẹ bà dành cho con gái. Từ lời khuyên của mẹ, Andrée bắt tay vào làm việc như một người đưa tin cho tạp chí Femina. Bà cũng làm việc cho tạp chí Elle và L’Oeil, một tạp chí nghệ thuật danh giá nơi mà bà tưởng tượng ra những vật thể bắt mắt mang phong cách đa dạng từ nhiều thời kỳ khác nhau trong đầu mình. Bà xác định được những thứ mở rộng kho kiến thức thiết kế của mình và cái gì mới là sành điệu và đột phá…
Những công việc đầu tiên này cho phép Andrée gặp gỡ những nghệ sĩ, các nhân vật quen thuộc với bà hơn những người trí thức. Vào thời điểm đó, bà không đủ tự tin để thể hiện hoàn toàn con người mình vì thế bà thường không bộc lộ tài năng. Bà hiểu được thế nào là “mắc kẹt ở đường cùng”, bà đồng cảm với “những con người có tác phẩm không được thấu hiểu”, “Tôi bị ấn tượng trước những người nghệ sĩ này, họ chẳng tìm kiếm điều gì khác ngoài việc giữ nguyên sự chân thành, sự mạo hiểm của chính họ”, bà chỉ mong muốn giúp đỡ họ và thiết lập được một mối liên hệ giữa họ và phần còn lại của thế giới.
Năm 1958, Andrée Putman hợp tác với chuỗi cửa hàng Prisunic ở cương vị giám đốc nghệ thuật của phòng phụ trách về nhà ở, với phương châm làm việc là “thiết kế ra những thứ xinh đẹp để… chẳng làm gì cả”. Mong ước của bà về việc mang nghệ thuật ra với công chúng cũng đã trờ thành hiện thực thông qua Prisunic khi bà tổ chức cùng chồng một buổi bán các bức thạch bản bởi những nghệ sĩ tên tuổi chỉ với giá 100 Francs (15 euro).
Bắt đầu con đường trở thành nhà thiết kế nội thất nổi tiếng thế giới
Ở tuổi 53 Andrée Putman mới thực sự bắt đầu sự nghiệp của mình với Ecart (sắp xếp lại là Trace: dấu tích) giúp bà nổi danh từ khắp Hong Kong đến New York. Bà bắt đầu bằng việc đem lại sự sống cho những nhà thiết kế bị lãng quên từ thập niên 1930 như: Herbst, Jean-Michel Frank, Charraud, Mallet-Stevens, Gaudi, Eileen Gray…
“Mối bận tâm duy nhất của tôi chính là làm cho ít nhất mười người cảm thấy thích thú và tôi có thể đạt được thành tựu gì đó mà tôi có thể mang theo cả đời”.
Những tác phẩm nội thất của bà chiếm giữ trái tim của không chỉ mười, mà cả hàng ngàn con người. Năm 1984, việc thiết kế nội thất của khách sạn Morgans, New York đã đánh dấu bước chuyển tiếp trong sự nghiệp của Andrée Putman: Bà đạt được mục đích tạo ra tiêu chuẩn cao cấp cho khách sạn với chi phí hạn hẹp và khẳng định phong cách của mình qua những căn phòng nền nã và các hiệu ứng thị giác.
Với họa tiết bàn cờ hay những tông màu nhẹ nhàng như xám, be, xanh Klein thanh lịch, bình dị kết hợp với những đặc điểm đối nghịch như trong suốt – mờ đục, thô – mịn, vật liệu đắt tiền – vật liệu rẻ tiền,.. Morgans đã trở thành kiểu mẫu của nhiều khách sạn mới sau này. “Tôi không ưa sự xa hoa, tráng lệ. Tôi quan tâm đến những điểm thiết yếu, sự thống nhất và những yếu tố cơ bản của sự vật”, bà chia sẻ.
Từ thập niên 1980, bà tạo dấu ấn ngày càng đậm ở các dự án thiết kế nội thất của khách sạn Le Lac (Nhật Bản), Im Wasserturm (Đức) và Sharaton ở sân bay Roissy- Charles de Gaulle tại Paris, cửa hàng cho hãng Azzedine Aliaa, Balenciaga, Bally và Lagergeld, văn phòng, cụ thể là phòng cho bộ trưởng Văn hoá Pháp ngài Jack Lang vào năm 1984 và bảo tàng CAPC, bảo tàng nghệ thuật hiện đại của Bordeaux.
Trong công việc, Andrée Putman không chỉ hoà hợp các vật liệu “giàu” và “nghèo”, tìm ra cách ứng dụng ánh sáng mới và làm rõ không gian để tái khám phá bản chất của chúng; bà còn xử trí được các phong cách sống. Căn hộ cá nhân bà tự thiết kế đã giúp bà phá vỡ các quy tắc: “Sao phải ăn trong phòng ăn, nấu nướng trong bếp và ngủ trong phòng ngủ khi người ta có thể vượt qua trở ngại và thay đổi cách sống của mình? Đó không phải là về việc tắm trong phòng khách và nấu nướng trong phòng ngủ mà đúng hơn là mở rộng không gian sống ra cho nhiều hoạt động khác nhau. Tại sao những nơi đó lại bị hạn chế chỉ với một chức năng thay vì quan tâm đến những cảm xúc mãnh liệt mà chúng mang lại cho ta?”
Vào năm 1997, Andrée Putman tạo ra một studio mang chính tên bà, chuyên về việc thiết kế nội thất, sản phẩm và vẽ phối cảnh. Khi hình thành ý tưởng, bà thường tránh những thiết kế đã được ra mắt hoàn mỹ bởi những NTKtrước đó. “Chúng ta phải chấp nhận sự thật là có nhiều thứ không thể thay đổi được, hoặc nếu được thì cũng chỉ là một phần rất nhỏ. Nếu cứ cố chấp, chúng ta chỉ làm chúng trở lên nực cười và rời rạc”.
Ngoài thiết kế nội thất, bà còn hoạt động trong lĩnh vực thiết kế khăn quàng cổ, nước hoa, đồ trang trí bằng pha lê, bằng bạc, đồng hồ, đèn, các thiết bị phòng tắm, thảm, ngói và các vật dụng gia đình khác.
Khi bắt đầu hợp tác với Christofle năm 2000, bà đã cho ra đời bộ sưu tập những vật dụng và trang sức bằng bạc có tên là Vertigo.
Năm 2001, bà thành lập thương hiệu nước hoa “Préparation Pafumée”.
Andrée Putman ra mắt dòng sản phẩm nội thất riêng tên “Préparation meublée” vào năm 2003. Bà cũng thực hiện các công trình như Pershing Hall ở Paris, nhà The Pagoda, Tel Aviv, căn hộ của nhà sưu tập, chủ phòng tranh Pearl Lam, Thượng Hải và Blue Spa tại khách sạn Bayerisher Hof, Munich.
Năm 2005, Guerlain- thương hiệu mỹ phẩm nổi tiếng chọn studio Putman để thiết kế lại cửa hàng đầu tiên tại Champs Elysées.
Khách sạn 31 tầng ở Hong Kong được đặt theo tên của bà “The Putman” bắt đầu đi vào hoạt động năm 2007. Từ kiến trúc đến thiết kế nội thất bên trong đều do bà lên ý tưởng thực hiện và cũng trong năm này, một kỷ nguyên mới lại bắt đầu khi con gái bà Olivia Putman chấp nhận tiếp quản Putman studio, nơi hiện thực hóa ý tưởng của bà trong thời gian dài.
Một năm sau đó, thị trưởng Paris Bertand Delanoe đã trao cho Andrée Putman chức danh chủ tịch của hội đồng Nghệ thuật Paris, nhắm tới việc thay đổi suy nghĩ về vật dụng đường phố, thiết bị công cộng tại Paris và đồng phục nhân viên. Vào cùng năm đó, bà giới thiệu Voie Lactée (“Milky Way”: dải ngân hà) – cây đàn dương cầm bà thiết kế cho nhà sản xuất dương cầm lâu đời nhất tại Pháp – Pleyel. Một năm sau bà cùng với con gái Olivia đưa ra mẫu thiết kế ghế cho công ty của Mỹ Emeco, dòng kính mát cho RAC Paris, bộ sưu tập thảm cho Toulemonde Bochart, bộ sưu tập dao cho Forge de Laguiole, cũng như đồ nội thất cho Fermob và Silvera . Putman Studio cũng thực hiện vẽ phối cảnh trong buổi hòa nhạc của ca sĩ người Pháp Christophe tại Olympia và tại Versailles, triển lãm Madeleine Vionnet tại Musée des Arts Décoratifs ở Paris.
Năm 2010, hội đồng thành phố Paris đã trao tặng cho sự cống hiến của bà bằng việc tổ chức triển lãm lớn về cuộc đời của bà với sự dẫn dắt chương trình bởi con gái bà Olivia Putman và Sebastien Grandie. Sự kiện Andrée Putman, đại sứ thiện chí của phong cách đã lôi cuốn hơn 250.000 người tham dự.
Bà ra đi vào 1/2013 khi vừa tròn 87 tuổi. Bà là một nhà thiết kế nội thất vĩ đại và đặc biệt, những thiết kế vượt thời gian của bà luôn để lại ấn tượng sâu sắc cho mọi người. Người Mỹ rấ đam mê phong cách của bà, đối với họ bà là một quý cô Pháp sang trọng và thanh lịch.
Cựu bộ trưởng bộ văn hóa Pháp Jack Lang đã vinh danh sự ra đi của một người phụ nữ vĩ đại – người tạo nên một xã hội không tưởng tuyệt vời – bà là người kết nối nghệ thuật với tất cả mọi người ở mọi tầng lớp xã hội. “Bà ấy có sự hòa hợp của riêng mình với nghệ thuật và bà ấy biết cách tạo ra sự hòa hợp đó”.
Một tên tuổi lớn trong làng thời trang Karl Lagerfeld, một trong những người sở hữu những căn nhà do Andrée thiết kế ở Rome, Monte Carlo và Paris nhận xét về cố NTK nội thất: “Rất Pháp, rất hoàn hảo, thanh khiết. Bà ấy là một phụ nữ hoàn mỹ. Bà ấy rất hài hước, nếu nói chuyện với bà ấy thì sẽ thấy tính cách chân thật của bà”.
Theo designs.vn
